Ahozko hizkuntza

Ahozko hizkuntza eta gaitasuna lantzeko zenbait testu irakurri ditugu. Behin irakurrita testuen ideia nagusiak atera ditugu eta ondoren, bien ideis nagusiak irakurrita laburpen txiki bat egin dugu.

Gelako interakzioa: irakasleen esku hartzea eta ikasleen ahozko ekoizpena. Jolas arauen azalpena lehen hezkuntzako ikasleen eskutik.

1. Idazleak dioen moduan, hizkuntza ikasteko modurik egokiena, egin behar den lehenengo gauza hizkuntza curriculumeko edukien bitartez lantzea da; eta bigarrena, bultzatzea ikaslearengan gehiago oinarritzen den ikuspegi pedagogikoa.

2. Arlo bateko edukiak planifikatzerakoan beharrezkoa da ikasleek ezagutza berriak ulertu, azaldu edota eraikitzeko zein hizkuntza eduki behar duten jakitea. Hau da, ikasgai desberdinetan lantzen diren edukiak kontuan hartuta, ikasleek jakin behar dute nola aplikatu hizkuntza eduki horiek azaldu edota ulertzeko.

3. Murgiltze ereduetako ikasleek bi eginkizun dituzte: eduki zientifikoez jabetzea eta eduki horiez hitz egiteko erabiltzen den hizkuntza zientifikoaz jabetzea. Adibidez, Hizkuntza landu nahi badugu gizarte zientzien arloarekin, lehenengo eta behin jakin beharko dugu arlo horretan hizkuntzak zein funtzio komunikatibo betetzen dituen. Hau da, ikasleak ulertu behar du ikasgaiaren funtzio komunikatiboa, eta ikasgaiaren arabera, hizkuntzaren funtzio komunikatiboa desberdina da.

4. Ahozkoaren didaktikan, zenbait paradigma ezberdin desberdintzen dira: ahozko hizkuntzaren arauak ezagutzeko helburuarekin ahozko hizkuntzaren sintaxia aztertzen duen paradigma, hizkuntza generoen azterketatik ahozkoari hurbiltzen zaiona, ahozkoaren zeharkakotasunari hurbilpen kognitiboa egiten dion paradigma, eta ahozko hizkuntzari hurbiltzen dena elkarrekintzaren azterketatik.

5. Hizkuntza landu behar da teknika ezberdin baten bidez, jolasen bidez, arauak azaltzerakoan edo birformulatzean, jolasak hitz egiteko egiten dituen gonbidapenen bitartez, hizlariaren eta entzulearen rola betetzean (galderak egin eta haiei erantzuten jakin…)…etab.

6. Testu-molde baten ezaugarriak bereganatu behar ditu ikasleak, adibidez, jolasaren arauak, testu hau landuz, testuaren zenbait ezaugarri bereganatuko dituzte ikasleek. Testuaren planifikazioa-markak, eduki tematikoa, testuratze marka…etab

Ahozko hizkuntza lantzen

1. Ahozko hizkuntza eskolan. Behar bat modura ikusten du egileak ahozko hizkuntza ere curriculumean sartzea eta eskolan lantzea, baita hainbat testuingurutan zelan hitz egin edota pertsona ezberdinei zelan zuzendu jakitea eta praktikatzea beharrezkoa dela ere.

2. Testu generoak: ahozko hizkuntza objektu gisa. Garrantzitsua ez da bakarrik egoera batetan trebatzea ikasleak ahozko bat egoera horretan egiteko gai izateko, izan ere, ahozko komunikazioan badaude hainbat egoera ezberdin, eta haietako bakoitzak badauzka ezaugarri ezberdinak, eta eskoletan, ez da irakasten hauetako bakoitza identifikatzen eta haietara egokitzen, idatzizko testuekin gertatzen den bezala.

3. Ahozko hizkuntza gelako elkarrekintzetan. Eskoletan tradizioz ikasleen parte hartzea ahozko ariketetan edo galderetan oso eskasa izan da, hau da, ikasleek esaldi laburrak erantzuten dute irakasleak galdetzen duenari, eta horrek ez du batere laguntzen ahozko hizkuntza erabiltzen ohitzeko. Horregatik irakasleak lortu behar du galderen bitartez elkarrizketa edo debatea sortzea ikasleekin, modu honetan hitza gehiago erabiliko dute eta hobeto moldatuko dira ahozko hizkuntza erabiltzen.

4. Ahozko hizkuntza curriculuma zeharkatuz. Ikasle askok bere lehen hizkuntza ez den hezkuntza curriculumean sartuta daude, hau da, murgiltze programan daude, horregatik hauek bi lan egin behar dute aldi berean: ezagutzak ikasi eta hizkuntza ikasi, eta ikasketa bikoitz hori gertatzeko eskolak komunikaziorako testuinguruak sortu behar ditu.

5. Zer esan nahi dugu “beren praktikaz gogoeta egiten dakiten irakasleak” formatu nahi ditugula esatean? Gaur egun irakasleek etengabeko formazioan daude eta bakoitzak metodologia edo modu desberdinean ematen dituzte klaseak. Bi motatako irakasleak bereizten dira: Alde batetik, praktikak ikusten edo beste irakasleen metodoak aztertzen eta bere klasera egokitzen duten irakasleak daude. Bestetik bere praktika eta gero hauei buruz hausnarketa egiten duten, eta praktika hau birmoldatzen edo hobetzen duten irakasleak ditugu. Bigarren hauek dira gaur egun egokienak.

LABURPENA
Gaur eguneko hezkuntza sisteman, ez da hizkuntza modu egoki batean lantzen, curriculumak ez diolako garrantzi nahikoa ematen ahozko hizkuntzari eta idatzizko domeinuari pisu handiegia ematen zaiolako.

Hori dela eta, ikasle askori gertatzen zaiena da, gai direla berehala idatzitako edozein testu mota antzemateko gai direla, eta testu bat dagokion testuinguruari moldatzeko. Ez dira gai, ordea, haien ahozko hizkuntzarekin berdina egiteko eta ahozko testuaren ezaugarri ezberdinak identifikatzeko.